Badanie wzroku dzieci jest jednym z kluczowych elementów opieki pediatrycznej a jego pierwszym etapem powinny być testy przesiewowe.
Poziom rozwoju widzenia można badać już w kilka dni po urodzeniu a badania przesiewowe powinno przeprowadzać się wśród dzieci nie posiadających objawów choroby, w celu jej wykrycia i wczesnego leczenia, dla zapobieżenia poważnym następstwom choroby w przyszłości. Zaburzenia widzenia należą do najczęstszych zaburzeń u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym dlatego niezwykle ważne jest badanie ortoptyczne i ocena wzroku przez lekarza okulistę. Wcześnie podjęte leczenie i rehabilitacja wzroku może zmniejszyć, ograniczyć lub wyeliminować nieprawidłowości widzenia.
Najczęściej występującymi zaburzeniami są:
Wady refrakcji to takie w których układ optyczny oka nie skupia równoległej wiązki promieni świetlnych na siatkówce, co powoduje zamglenie widzenia. Są to:
- krótkowzroczność – ok. 10% dzieci;
- nadwzroczność (dalekowzroczność) – ok. 15-20% dzieci;
- astygmatyzm – ok. 5% uczniów.
Wady te wiążą się zwykle z osłabioną ostrością wzroku.
Przy dużej krótkowzroczności (powyżej – 6,0 D) może dojść do zwyrodnienia siatkówki i naczyniówki, dzieci te wymagają ograniczenia wysiłków fizycznych (ryzyko odwarstwienia siatkówki). W niektórych postaciach krótkowzroczności zwanej szkolną niezbędne są ćwiczenia ortoptyczne.
W nadwzroczności zwiększenie akomodacji może powodować szybkie męczenie się przy pracy wzrokowej z bliska (czytanie, pisanie), a także prowadzić do rozwoju zeza. W przypadku nie rozpoznanego i nie korygowanego astygmatyzmu może dojść do niedowidzenia jednego lub obojga oczu.
Wady refrakcji wymagają wczesnego wykrycia i korekcji za pomocą odpowiednich szkieł okularowych, soczewek a w przypadku niedowidzenia konieczne może być leczenie obturacją tj. zasłanianiem lepszego oka i ćwiczeniami ortoptycznymi i pleoptycznymi.
Zez to nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych. Zez może być ukryty lub jawny i powinien być wykryty i leczony najpóźniej do 8 roku życia aby u dziecka mogło rozwinąć się prawidłowe widzenie obuoczne. Nieleczone niedowidzenie pogłębia się z wiekiem i prowadzi nieuchronnie do słabej ostrości widzenia i w efekcie do niedowidzenia.
Zaburzenia widzenia barw stanowi przeciwwskazanie do wyboru niektórych zawodów i powinno być wykryte do 8 roku życia dziecka.